Wat is codependentie?
Misschien heb je weleens van codependentie gehoord en vraag je je af wat het nou precies is. Of je hebt jezelf erin herkend en je wilt er graag meer over weten.
Codependentie is een overlevingsmechanisme met diverse gedragspatronen, ontstaan als reactie op (ontwikkelings)trauma. Er niet voldoende tegemoet is gekomen aan de basisvoorwaarden voor gezonde ontwikkeling in je jeugd. Als je veelvuldig de ervaring hebt dat je niet wordt gezien, gehoord en ondersteund in wie je werkelijk bent, leer je dat liefde voorwaardelijk is. Je stemt je af op de behoeften van anderen en vergeet jezelf. In je volwassen leven resulteren deze patronen vaak in destructieve relaties, burn-out en depressie. Herstel vraagt om bewustwording van deze patronen en contactherstel met jezelf. In dit artikel worden een aantal kenmerken van codependentie genoemd om bewustwording te vergroten.
1. Je hebt veel bevestiging nodig.
Het is moeilijk om een evenwichtig zelfbeeld te ontwikkelen als er niet voldoende tegemoet is gekomen aan jouw emotionele basisbehoeften. Om een evenwichtig zelfbeeld te ontwikkelen, heeft een kind erkenning en bevestiging nodig voor wie hij/ zij is. Volwassenen met codependentie patronen, zijn meestal opgegroeid in een gezin waarin er niet voldoende oog was voor het kind. Het kan ook zo zijn dat er alleen oog was voor jouw prestaties en niet voor wie jij werkelijk bent. Het ontbreken van bevestiging, zorgt ervoor dat het kind buiten zichzelf op zoek gaat naar de erkenning voor wie hij/ zij is, in plaats van in zichzelf.
2. Je voelt je regelmatig eenzaam.
Een kind dat opgroeit in een gezin waarin er geen aandacht is voor wie hij/ zij is, ontwikkelt geen gezonde eigenwaarde en zelfliefde. Dit brengt eenzaamheid met zich mee. Als je geen verbinding hebt met jezelf, is het moeilijk om oprechte verbinding met een ander te voelen. Je voelt je vaak teleurgesteld in contacten met anderen omdat het van één kant lijkt te komen. ‘Dan doe ik het wel alleen’ is dan de conclusie. Met de nodige eenzaamheid als gevolg.
3. Je stelt niet haalbare eisen aan jezelf.
Door de overtuiging ‘ik ben niet goed genoeg’ ontwikkelt het kind valse hoop. Want als het kind maar goed genoeg zijn/ haar best doet, zal het wél goed genoeg zijn. De waarheid is dat het kind van nature al goed genoeg is. Door onhaalbare eisen aan zichzelf te stellen, zal het kind steeds in zichzelf bevestiging vinden dat hij/ zij inderdaad niet genoeg is. Ook dit patroon herhaalt zich vaak op volwassen leeftijd.
4. Je bent regelmatig boos op jezelf en/of op anderen.
Volwassenen met codependentie patronen hebben vaak ervaren dat het misgaat in de verbinding met belangrijke anderen. Dat is zo pijnlijk, dat het kind zichzelf de schuld ervan geeft. Zo hou je de belofte in stand dat je er zelf iets aan kunt doen wat er in het contact misgaat en vermijd je pijnlijke gevoelens over het verliezen van de verbinding. Daarnaast doe je vaak dingen voor anderen, omdat je onbewust hoopt er iets voor terug te krijgen. Als dat uitblijft, ontwikkel je wrokgevoelens in jezelf.
5. Je twijfelt veel aan jezelf en je eigen waarneming.
Omdat je je als overlevingsstrategie bent gaan afstemmen op anderen, verlies je dikwijls het contact met je eigen lichaam en intuïtie. Daardoor zie je belangrijke signalen over het hoofd. Omdat je hierdoor in situaties komt die niet voedend voor je zijn, maakt het dat je weer meer twijfelt aan je eigen intuïtie.
6. Je vindt het moeilijk om te ontvangen.
Behoeften van anderen voel je feilloos aan. Als je volwassen bent, zul je merken dat geven en ontvangen uit balans is. Met andere woorden: je bent vooral gericht op geven en je vindt het moeilijk om te ontvangen. Ontvangen maakt kwetsbaar en jij wil je liever niet meer al te kwetsbaar voelen.
7. Kritiek komt heel hard bij je aan.
Omdat jij je diep van binnen niet goed genoeg voelt, bevestigt kritiek die overtuiging. Dat maakt dat kritiek hard binnenkomt. Je kunt dagen van slag zijn door een opmerking. In je hoofd blijf je hiermee bezig.
8. Je doet er alles aan om de harmonie te bewaren.
Conflicten zijn vaak lastig voor volwassenen met codependentie patronen. Dit is omdat je niet hebt geleerd dat je van mening kunt verschillen maar daardoor niet meteen de verbinding hoeft te verliezen. Conflict stond vroeger gelijk aan het verliezen van de verbinding met de ander. Hierdoor wil je ten koste van jezelf de harmonie bewaren en heb je moeite met het aangeven van grenzen. Want ook bij het aangeven van grenzen zou je de ander weleens kunnen verliezen. Het kan ook zijn dat je zo bang bent om de ander kwijt te raken, dat je grenzen juist te rigide zijn. Zo ga jij al uit verbinding, voordat de ander dat kan doen.
9. Je zet continu jezelf aan de kant voor een ander.
Meestal hadden volwassenen met codependentie patronen vroeger geen andere keuze dan zichzelf aan de kant zetten om in verbinding te blijven. Eenmaal volwassen, denk je hier niet meer over na en gebeurt het automatisch. Dat kan heel subtiel zijn door in eerste instantie begrip te hebben voor een ander zonder te voelen wat het met jezelf doet. Maar het kan ook zijn dat jij blijft geven zonder dat je daar de energie voor hebt.
10. Je staat niet in contact met je eigen gevoelens en behoeften.
Volwassenen met codependentie patronen hebben emotioneel gezien weinig tot geen aandacht gehad. Om je eigen gevoelens en behoeften te voelen, is het belangrijk dat je hierin gevalideerd wordt. Ook kan het zo zijn dat je vaak werd overspoeld met de emoties van anderen, zonder dat daar uitleg aan werd gegeven. Hierdoor is het lastig om je eigen gevoelens en emoties te duiden en er adequaat mee om te gaan.
11. Je bent vaak bezig met wat andere mensen denken en voelen.
Omdat jij je veel afstemt op de behoeften van anderen, ben je veel bezig met wat andere mensen denken en voelen. Ook als je alleen bent, kun je nog veel bezig zijn met wat er in anderen omgaat.
12. Je voelt je dikwijls niet gezien en gehoord door andere mensen.
Omdat jij als kind werkelijk niet gezien en gehoord werd, heb je er moeite mee je kwetsbaar op te stellen. Omdat je niet goed in contact met je eigen gevoelens kunt blijven, kunnen ander mensen jou ook niet zien zoals je bent. Hierdoor herhaalt het patroon zich op volwassen leeftijd.
Ik herken mezelf hierin: wat nu?
Het is heel goed mogelijk om te herstellen van codependentie patronen. Erkennen wat er niet was en daar om rouwen is een belangrijke eerste stap richting heling. In plaats van de aandacht op anderen te leggen, verplaats je structureel de aandacht naar jezelf. Zo werk jij aan de verbinding met jezelf. Daarnaast is het belangrijk dat je grenzen leert aangeven en werkt aan je zelfvertrouwen.
Meteen aan de slag? Vraag een gratis eerste gesprek aan.